"Κλειστό επάγγελμα" η ακτοπλοΐα

Τα προεδρικά διατάγματα και οι νόμοι οι οποίοι διέπουν την λειτουργία της 

ακτοπλοΐας την κάνουν να λειτουργεί σαν «κλειστό επάγγελμα» με αποτέλεσμα 

να προσφέρει από τα ακριβότερα μεταφορικά έργα στη Ευρώπη. Στην εκτίμηση

 αυτή προβαίνει μελέτη του Ναυτικού Επιμελητήριου Ελλάδος (ΝΕΕ).

Το πλαίσιο αυτό επιχειρεί να μεταρρυθμίσει το πολυνομοσχέδιο του υπουργείου ναυτιλίας που οδήγησε στη σφοδρή αντιπαράθεση κυβέρνησης-ναυτεργατών αλλά ούτως ή άλλως αυτό δεν είναι παρά μέρος μόνον του προβλήματος.

Η έννοια του κλειστού επαγγέλματος αναφέρεται στην αδυναμία των ακτοπλοϊκών να προσαρμόσουν τα τιμολόγια τους δηλαδή τα εισιτήρια ανάλογα με την προσφορά και τη ζήτηση εξαιτίας της «υπερ-ρύθμισης» της αγοράς, και να προσαρμόσουν το κόστος τους ειδικά στο κομμάτι που αφορά την εργασία.

Χρέη σε εργαζομένους

Έτσι με τις αυξήσεις στις τιμές των καυσίμων, το υψηλό μισθολογικό κόστος και την μείωση της επιβατικής κίνησης ελέω κρίσης οι ακτοπλοϊκές επιχειρήσεις έχοντας συγκεντρώσει και μεγάλες δανειακές υποχρεώσεις από την ανανέωση του στόλου τους την προηγουμένη δεκαετία αδυνατούν ολοένα και συχνότερα να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους με αποτέλεσμα μάλιστα κάποιες εξ’ αυτών να οφείλουν μισθούς πολλών μηνών στους ναυτικούς.

«Χωρίς την καταβολή των δεδουλευμένων, είναι δύσκολο να καλέσουμε τους ναυτεργάτες για την υπογραφή συλλογικής σύμβασης εργασίας» αναφέρει στο Capital.gr κορυφαίο στέλεχος μεγάλης ακτοπλοϊκής που δεν έχει οφειλές σχολιάζοντας ένα ακόμα αίτημα της ΠΝΟ εκτός από την άρση της ελαστικοποίησης των επανδρώσεων.

Το πλήγμα στην ανταγωνιστικότητα

Τα προβλήματα στις ακτοπλοϊκές όμως σε συνδυασμό με το ακριβά εισιτήρια υπονομεύουν και τις τοπικές οικονομίες, την νησιωτική χώρα και εν τέλει τα φορολογικά έσοδα του δημοσίου, σύμφωνα με τη μελέτη του ΝΕΕ. Το ζήτημα είναι έτσι πολύ βαθύτερο από τις επανδρώσεις και το ύψος των αμοιβών και περιλαμβάνει βέβαια και τον υψηλό ΦΠΑ.

Σύμφωνα με τη μελέτη του ΝΕΕ με τίτλο Ακτοπλοϊκό Κόστος και Δημόσιο Όφελος «τα ακριβά εισιτήρια για επιβάτες και αυτοκίνητα όλων των τύπων έχουν καθοριστική σημασία για τις οικονομίες των νησιών διότι επιβαρύνουν άμεσα το κόστος παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών το οποίο με τη σειρά του δρα αποτρεπτικά στην προσέλευση τουριστών και επισκεπτών από την Ελλάδα και το εξωτερικό».

Η διατήρηση υψηλού λειτουργικού κόστους στην ακτοπλοΐα, λόγω του ότι τα περισσότερα νησιά εισάγουν σχεδόν τα πάντα, ανεβάζει αδικαιολόγητα το κόστος σε πρώτες ύλες, τρόφιμα και υπηρεσίες με συνέπεια όλα τα νησιωτικά τουριστικά προϊόντα να καθίστανται λιγότερο ανταγωνιστικά.

Μια μείωση στο κόστος μετάβασης στα νησιά εκτιμάται ότι θα είχε άμεσες ευεργετικές συνέπειες στην κίνηση από και προς αυτά, στο κόστος παραμονής και διαβίωσης κατοίκων και τουριστών και σημαντικό όφελος για το δημόσιο από την είσπραξη ΦΠΑ και φόρων επί των κερδών από αυτές τις περιοχές και όχι στα εισιτήρια των πλοίων.

Το επίμαχο νομοσχέδιο

Οι διατάξεις που προωθεί η κυβέρνηση για τη σύνθεση των πληρωμάτων επιχειρούν να δώσουν λύση στο ένα μέρος του προβλήματος: αυτό του κόστους επάνδρωσης. Να υπάρξει δηλαδή μεγαλύτερη ευελιξία τόσο στον αριθμό των ναυτικών που θα απασχολούνται στα πλοία όσο και στο μέγεθος του πλοίου που θα εξυπηρετεί την κάθε γραμμή σε κάθε δεδομένη χρονική στιγμή.

Η ναυμαχία της Αδριατικής

Προσαρμόζεται έτσι το πλαίσιο λειτουργίας στις συνθήκες του ανταγωνισμού, ώστε αφενός να διατηρηθεί η ελληνική σημαία σε γραμμές, όπως π.χ. στην Αδριατική, όπου δραστηριοποιούνται πλοία με άλλες σημαίες που τους εξασφαλίζουν χαμηλότερο κόστος και αφετέρου να αντιμετωπισθεί το ζήτημα για μειωμένες ανάγκες σε προσωπικό γενικών καθηκόντων, μόνο κατά τη χειμερινή περίοδο λόγω σημαντικής πτώσης της επιβατικής κίνησης.

Πότε αλλάζει πλοίο

Με τις διατάξεις που προωθούνται η υποχρέωση του πλοιοκτήτη να έχει το πλοίο στελεχωμένο συνδέεται παράλληλα με το χρόνο δραστηριοποίησής του και δεν επεκτείνεται πλέον στο διάστημα της ακινησίας του πλοίου, όπως μέχρι τώρα που τα πλοία επανδρώνονται υποχρεωτικά επί δεκάμηνο. Η συγκεκριμένη διάταξη δεν επηρεάζει την εξυπηρέτηση της γραμμής, διότι ο πλοιοκτήτης δεν μπορεί να μεταβάλλει μονομερώς τα δρομολόγια, ούτε τον προγραμματισμένο χρόνο διακοπής τους. Η μεταβολή των δρομολογίων επιτρέπεται μετά από σχετικό αίτημα που εγκρίνεται με απόφαση του υπουργού, ύστερα από γνώμη του Συμβουλίου Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών.

«Μέσος μισθός»
Σημειώνεται πως με βάση το Ναυτικό Επιμελητήριο Ελλάδος και στοιχεία της προηγουμένης ανακοινωθείσας 12μηνης χρήσης (2011) «ο μέσος μισθός ναυτιλιακού προσωπικού είναι προσεγγιστικά της τάξης των 3,572 ευρώ, ενώ του ξενοδοχειακού προσωπικού 3.272 ευρώ μηνιαία, άρα ο μέσος μισθός εργαζόμενου στην ακτοπλοΐα είναι 3.388 ευρώ. Συνεπώς, η συνολική επιβάρυνση του κόστους λόγω μισθοδοσίας για τους 8.000 απασχολούμενους στην ακτοπλοΐα είναι 27,100,000το μήνα, δηλαδή 271,000,000 για τη δεκάμηνη σαιζόν».

Το πρόβλημα με αριθμούς
Χαρακτηριστικό του προβλήματος είναι το παράδειγμα που αναφέρει η μελέτη του ΝΕΕ για τη σύνθεση πληρώματος ενός σύγχρονου RoPax διαστάσεων κατάλληλων για Κυκλάδες (140μέτρων μήκους). «Η σύνθεση πληρώματος περιλαμβάνει 72 μέλη, ενώ μόνο το 40% εξ αυτών ασχολούνται με το πλοίο ως μέσο μεταφοράς. Οι υπόλοιποι αποτελούν μέλη του ξενοδοχειακού προσωπικού για την εξυπηρέτηση των επιβατών του πλοίου υπό συνθήκες πληρότητας 100%. Το αυτό συμβαίνει και για τα ταχύπλοα στα οποία υπάρχουν δύο ιδιαιτερότητες. Από τη μια πλευρά ο αριθμός του ξενοδοχειακού προσωπικού είναι αναλογικά περιορισμένος, οπότε η μείωση στο κόστος επάνδρωσης δεν ξεπερνά το 5% σε σύγκριση με πενταπλάσια εξοικονόμηση στα κλασσικού τύπου RoPax. Από την άλλη πλευρά όμως ενδεχόμενη κατάργηση της δεκάμηνης υποχρέωσης ναυτολόγησης θα είχε ως συνέπεια μείωση του κόστους επάνδρωσης σ’ αυτά κατά 35% ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στα κλασσικά δεν ξεπερνά το 3,6%. Σημειωτέον επίσης, ότι ειδικά στα ταχύπλοα πλοία υπάρχει η τάση να διογκώνεται η σύνθεση πληρώματος με την ύψωση της Ελληνικής σημαίας. Πλοίο που υπό ξένη σημαία είχε σύνθεση 17 ατόμων, απέκτησε Ελληνική σύνθεση 31 ατόμων, με ότι αυτό συνεπάγεται για το κόστος μετάβασης στα νησιά».

Εξοικονόμηση κόστους
Η εφαρμογή των μέτρων ελαστικοποίησης των επανδρώσεων εκτιμάται ότι «είναι δυνατόν να εξοικονομήσουν από 33-55% της μηνιαίας μισθολογικής επιβάρυνσης του ακτοπλοϊκού πλοίου – ανάλογα με τον τύπο πλοίου για δαπάνες επάνδρωσης, δηλαδή ένα μέσο ποσό της τάξης των 100.000 ευρώ μηνιαίως για το πλοίο του παραδείγματος, δηλαδή 41% λιγότερο από το ποσό των 244.000 το μήνα».

Απώλειες θέσεων εργασίας
Όπως όμως αναγνωρίζει το ΝΕΕ οι αλλαγές «συνεπάγονται την απώλεια κάποιων θέσεων εργασίας για τους Έλληνες που εργάζονται στην ακτοπλοΐα, προσωρινή ή μόνιμη», όμως εκτιμάται ότι «από πλευράς εθνικών μεγεθών τα οφέλη θα είναι πολλαπλάσια με δεδομένο ότι ο πολλαπλασιαστής εισοδήματος από το χώρο του τουρισμού στα νησιά (2,18) είναι πολύ μεγαλύτερος από τον αντίστοιχο της κατανάλωσης λιανικού εμπορίου (1,50)».

Του Ηλία Γ. Μπέλλου

Πηγή:www.capital.gr